နာ႐ူးက နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕ရဲ႕ စိတ္ေရာဂါကုသမႈဆိုင္ရာ စိတ္ပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ရင္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာဆုံး႐ႈံးသြားမွာ ကၽြန္မစိုးရိမ္မိပါတယ္။
ကၽြန္မတို႔ရဲ႕လူနာေတြက ေထာင္ထဲမွာေနရတာထက္ပိုဆိုးတယ္လို႔ သူတို႔ရဲ႕အေျခအေနကို မၾကာခဏေျပာျပေလ့ရွိတယ္။ ေထာင္ထဲမွာဆိုရင္ ဘယ္အခ်ိန္ျပန္ထြက္ရမလဲသိႏိုင္ေသးတယ္ေလ။
- ၂၀၁၇ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ မွစတင္ၿပီး နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕သည္ ဒုကၡသည္မ်ားအတြက္ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနသည့္ စိတ္က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ေပးအပ္ခဲ့သည္။ ေဒသခံ နာ႐ူးလူမ်ဳိးမ်ား ႏွင့္ ဒုကၡသည္အမ်ားစုသည္ သတ္ေသရန္ႀကိဳးစားမႈမ်ားရွိခဲ့သည္။
- နာ႐ူးအစိုးရသည္ နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕၏ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကို မလိုအပ္ေတာ့ေၾကာင္းႏွင့္ ၂၄နာရီအတြင္း ထြက္ခြာေပးရန္ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့သည္။
- နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕သည္ ယခုဆုံးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ ၾသစေၾတးလ်အစိုးရ၏ ပိုင္နက္အျပင္ဘက္ ကမ္းလြန္ပင္လယ္ျပင္မွကၽြန္းမ်ားတြင္ ဒုကၡသည္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းထားသည့္ မူဝါဒကို အျပင္းအထန္႐ႈံ႕ခ်လိုက္သည္။
နာ႐ူး၊ ဆစ္ဒနီ။ ။ စိတ္က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အျပင္းအထန္လိုအပ္ေနေသာ ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံခြင့္ရရွိရန္ေတာင္းဆိုထားသူမ်ား၊ ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ နာ႐ူးေဒသခံမ်ားကို နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕မွ ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ေပးအပ္ေနသည္ကို ရပ္တန္႔ရန္ နာ႐ူးအစိုးရ၏ ႐ုတ္တရက္ ဆုံးျဖတ္လိုက္မႈအေပၚ အျပင္းအထန္ ႐ႈတ္ခ်ပါသည္။ နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕သည္ ကၽြန္းေနဒုကၡသည္မ်ား၏ စိတ္က်န္းမာေရးအေျခအေနမွာ ျပင္းထန္သည္ထက္ ပိုေနသည္ဟု ေဖာ္ျပထားၿပီး ထိုကၽြန္းေပၚရွိ ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံခြင့္ေတာင္းသူမ်ားႏွင့္ ဒုကၡသည္မ်ားကို ခ်က္ခ်င္း ေဘးကင္းရာသို႔ေျပာင္းေရႊ႕ေပးၿပီး ၾသစေၾတးလ်၏ ပိုင္နက္အျပင္ဘက္ ကမ္းလြန္ကၽြန္းမ်ားတြင္ ဒုကၡသည္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းျခင္း(ကမ္းလြန္ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား ထားရွိျခင္း) မူဝါဒကို အဆုံးသတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။
“နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕ရဲ႕ စိတ္က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကို မလိုအပ္ေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာဆိုျခင္းဟာ အလြန္ဆုိးဝါးၿပီး ရွက္ဖို႔ေကာင္းပါတယ္။” လို႔ စိတ္ေရာဂါကုဆရာဝန္ Dr Beth O’Connor ကေျပာသည္။ “နာ႐ူးမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၁လအေတာအတြင္း ကၽြန္မတို႔ ကုသခဲ့တဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံခြင့္ေတာင္းထားတဲ့ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးသူငယ္ေတြ ၾကားမွာ သတ္ေသဖို႔ႀကိဳးစားမႈနဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ထိခိုက္ေအာင္ျပဳလုပ္တဲ့ အျဖစ္ေတြက စိုးရိမ္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္မ်ားျပားေနပါတယ္။”
“အထူးသျဖင့္ မိသားစုတကြဲတျပားစီျဖစ္မႈ သို႔မဟုတ္ ေနသားက်ေနတဲ့ အေနအထားမွ ေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ ႐ုတ္ခ်ည္း ပရိေဒဝမီးေတာက္ေလာင္ၿပီး စိတ္ဒဏ္ရာ၊႐ုပ္ဒဏ္ရာတို႔ရရွိခဲ့ရတဲ့အတြက္ မစားႏိုင္၊ မေသာက္ႏိုင္၊ အေပါ့အပါးသြားဖို႔ေတာင္ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္တဲ့ အထိ က်န္းမာေရး အေျခအေနယိုယြင္းေနတဲ့ ကေလးေတြကိုေတြ႕ရေတာ့ အရမ္းကို စိတ္ထိခိုက္ရပါတယ္။” Dr O’Connor ကဆိုသည္။
လြန္ခဲ့ေသာ ၁၁လ အတြင္းတြင္ နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕မွ စိတ္ေရာဂါကုဆရာဝန္မ်ားႏွင့္ စိတ္ပညာရွင္မ်ားသည္ လူနာေပါင္းမ်ားစြာခံစားေနရသည့္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ႏွင့္ အေျခအေနတည္ၿငိမ္ေစရန္ အေရးပါသည့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားကို ေပးအပ္ခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ နာ႐ူးတြင္ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ်ၾကာမည္မသိေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားေသာ လူမ်ားစြာကို ကုသေပးႏိုင္ရန္မွာမူ အေျဖမရွာႏိုင္ေသာ အရာပင္ျဖစ္သည္။
“ကၽြန္မတို႔ရဲ႕လူနာေတြက ေထာင္ထဲမွာေနရတာထက္ပိုဆိုးတယ္လို႔ သူတို႔ရဲ႕အေျခအေနကို မၾကာခဏေျပာျပေလ့ရွိတယ္။ ေထာင္ထဲမွာဆိုရင္ ဘယ္အခ်ိန္ျပန္ထြက္ရမလဲသိႏိုင္ေသးတယ္ေလ။” Dr O’Connor ကဆက္ေျပာသည္။ “ကၽြန္မရဲ႕ အေတြ႕အၾကဳံနဲ႔ ပညာရွင္အျမင္အရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ေတြ ဒီကၽြန္းေပၚမွာပိတ္မိေနသေရြ႕ ဒီလူနာေတြရဲ႕ ေရာဂါကိုသက္သာေစမယ့္ အေျဖမရွိပါဘူး။ နာ႐ူးက နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕ရဲ႕ စိတ္ေရာဂါကုသမႈဆိုင္ရာ စိတ္ပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ရင္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာဆုံး႐ႈံးသြားမွာ ကၽြန္မစိုးရိမ္မိပါတယ္။”
နာ႐ူးမွ ဒုကၡသည္မ်ားစြာသည္ စိတ္မခ်မ္းေျမ့စရာ အျဖစ္မ်ားကို ၎တို႔၏မူလႏိုင္ငံတြင္ သို႔မဟုတ္ ၎တို႔ထြက္ေျပးလာေသာခရီးလမ္းတြင္ ၾကဳံေတြ႕ခဲ့ၾကရသည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ၎တို႔၏ ၾကံ့ၾကံ့ခံမႈကို ဖ်က္ဆီးပစ္ၿပီး တစ္ေန႔တြင္ ၎တို႔သည္ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းၿပီး အဓိပၸာယ္ျပည့္ဝေသာ ဘဝသို႔ေရာက္ရွိလိမ့္မည္ ဟူေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားကို ႐ုိက္ခ်ဳိးခံရသည္မွာ ၾသစေၾတးလ် အစိုးရ၏ ရက္အကန္႔အသတ္မရွိ ကမ္းလြန္ကၽြန္းမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္းထားသည့္ မူဝါဒေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။
“မိသားစုမ်ား တကြဲတျပားစီျဖစ္ေစၿပီး အမ်ဳိးသားမ်ား၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ားကို ေဝးလံသည့္ ကၽြန္းမ်ားတြင္ အခ်ိန္အကန္႔အသတ္မရွိ အင္အားသုံးေနထိုင္ခိုင္းၿပီး အေရးေပၚအေျခအေနမွအပ ကာကြယ္မႈေပးျခင္းမရွိ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိေနထုိင္ခိုင္းတာဟာ အရမ္းကိုရက္စက္ၿပီး လူမဆန္တဲ့အျပင္ ရွက္စရာလည္းေကာင္းပါတယ္။” ဟု နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕ ၾသစေၾတးလ်မွ အလုပ္အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Paul McPhun ကေျပာသည္။ “ၾသစေၾတးလ်အစိုးရမွ ကမ္းလြန္ကၽြန္းမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္းျခင္း မူဝါဒကို လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားတဲ့ မူဝါဒတစ္ခုအျဖစ္ ညႊန္းဆိုေနေပမယ့္ လူေတြကို ပင္လယ္ျပင္က ကယ္ၿပီး နာ႐ူးကဟင္းလင္းျပင္ေထာင္ႀကီးထဲမွာ ထားတာက လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားတဲ့ အျပဳအမူလုံးဝ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အေတြ႕အၾကဳံက သက္ေသျပေနပါတယ္။”
“ဒီမူဝါဒက ခ်က္ခ်င္းကိုရပ္တန္႔ပစ္သင့္ပါတယ္ ဒီလိုမူဝါဒမ်ဳိးကို အျခားေသာ အစိုးရေတြလည္းလုံးဝ အတုမယူသင့္ပါဘူး။” Mr McPhun ကေျပာသည္။ “နာ႐ူးက ထြက္ခြာသင့္တာ နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕ ကစိတ္ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ဆရာဝန္ေတြမဟုတ္ပါဘူး ၾသစေၾတးလ်အစိုးရက လြန္ခဲ့တဲ့ ၅ႏွစ္လုံးလုံး ပိတ္ေလွာင္ထားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံခြင့္ေတာင္းခံထားသူေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္ရာေပါင္းမ်ားစြာက ထြက္ခြာခြင့္ရသင့္တာပါ။”
နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕သည္ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလမွစတင္ၿပီး ဒုကၡသည္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံခြင့္ေတာင္းခံသူမ်ားႏွင့္ နာ႐ူးျပည္သူမ်ားကို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ စိတ္ေရာဂါပိုင္းဆိုင္ရာ ကုသမႈမ်ားကို နာ႐ူးသမၼတႏိုင္ငံတြင္ေပးအပ္ခဲ့သည္။ နာ႐ူးအစိုးရမွ နယ္စည္းမထားဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕၏လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို ဆက္လက္မလိုအပ္ေတာ့ဘဲ ၂၄နာရီအတြင္း လုပ္ငန္းမ်ားရပ္ရန္ အေၾကာင္းၾကားခဲ့သျဖင့္ ေအာက္တိုဘာ ၅ရက္တြင္ ကုသမႈမ်ားကို ေခတၱရပ္တန္႔ခဲ့ရသည္။
နာ႐ူးရွိ ကေလးသူငယ္ ၁၁၅ေယာက္အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံခြင့္ေတာင္းဆိုသူမ်ားႏွင့္ ဒုကၡသည္အေယာက္ ၉၀၀ တို႔သည္ ေနရာအတည္တက်ျပန္လည္ခ်ထားမည့္ အလားအလာရွိမရွိ ရွင္းလင္းစြာမသိရွိရဘဲ ထိုကၽြန္းေပၚတြင္ ေနထိုင္ခဲ့သည္မွာ ၅ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီ ျဖစ္သည္။