ေတာင္အာဖရိက၊ တီဘီေရာဂါကုသရာတြင္ ေဆးထိုးကုသမႈက ေအာင္ျမင္မႈနည္းလာသည့္အတြက္ ေျပာင္းလဲမႈအသစ္တစ္ခု စတင္လာခဲ့

ေကရယ္လစ္ရွား၊ ဇြန္လ ၁၈ရက္ေန႔ ၂၀၁၈ခုႏွစ္။          ။ ေတာင္အာဖရိကသည္ ကမာၻေပၚတြင္ ေဆးစြမ္းထက္ျမက္ထိေရာက္ေသာ ေဆးဝါးအသစ္ကို လက္လွမ္းမီရရွိႏိုင္ရန္ ရွိန္ႏႈန္းျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ သိသာထင္ရွားသည့္ ေျခလွမ္းကိုစတင္လိုက္သည့္ ပထမဆုံးႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္သည္။ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါ ကုသမႈကို သည္းခံႏိုင္ေသာအတိုင္းအတာျဖစ္လာေစၿပီး ေဆးထိုးကုသရာတြင္အသုံးျပဳေသာ ပစၥည္းမ်ား၏ တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားဖြယ္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ားကိုလည္း ေလ်ာ့ခ်ေပးသည္။

“MDR-TB အတြက္ ပုံမွန္ေဆးဝါးကုသမႈသည္ လက္ရွိတြင္ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းသာ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းၿပီး ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္ နားမၾကားျခင္းတို႔အပါအဝင္ အဆိပ္အေတာက္ရွိၿပီး ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးမ်ားကို ျဖစ္ေစသည့္ ထိုးသြင္းရာတြင္လည္း နာက်င္သည့္ ပ႗ိဇီဝ ထိုးေဆးတစ္မ်ဳိး ပါဝင္သည္။ အဓိကအားျဖင့္ ေတာင္အာဖရိကတြင္ bedaquiline ေဆးကို ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါကုသရာတြင္ ထည့္သြင္းအသုံးျပဳမႈ အေတြ႕အၾကဳံမ်ားအရ ေရာဂါခံစားရသူ လူနာမ်ားတြင္ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈရလဒ္မ်ား တိုးတက္လာသည္ကို ေဖာ္ျပေနၿပီး ကနဦးသက္ေသ သာဓကမ်ားက ၎ေဆးကို အဆိပ္အေတာက္ျပင္းေသာ ထိုးေဆးအစား ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းၿပီး ထိေရာက္မႈရွိစြာ အသုံးျပဳႏိုင္ေၾကာင္းျပသေနသည္။” ဟု ၂၀၀၇ခုႏွစ္ကတည္းကMSF ၏ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါကုသေရးအစီအစဥ္စတင္ခဲ့သည့္ ကိတ္ၿမိဳ႕အေနာက္ပိုင္းစီရင္စုရွိ ေကရယ္လစ္ရွားမွ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါဆိုင္ရာ ဆရာဝန္ Dr. Anja Reuter ကေျပာသည္။

“ျပည္သူလူထုအတြက္ ပိုမိုအက်ဳိးရွိၿပီး အဆိပ္အေတာက္အျဖစ္နည္းမယ့္ ကုသမႈကို ေပးႏိုင္မယ့္ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းကို ေပးသင့္တာအမွန္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီအစီအစဥ္အတုိင္း ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္မႈကေတာ့ လက္ရွိအခ်ိန္ထိနည္းပါးေနပါေသးတယ္။ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံဟာ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါသည္မွန္သမွ် ဒီေဆးဝါးကို ေသေသခ်ာခ်ာရရွိႏိုင္ေအာင္ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ေျခလွမ္းကိုလွမ္းေလွ်ာက္ေနတာပါ။” ဟု Reuter ကေျပာသည္။

Bedaquiline ႏွင့္အျခားေဆးဝါးအသစ္မ်ားကို သုံးစြဲႏိုင္စြမ္းပိုမိုတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အညီ က်န္းမာေရးအေဆာက္အအုံမ်ားကိုကူညီေထာက္ပံ့ေပးရန္ႏွင့္ ေဆးဝါးထုတ္လုပ္သူမ်ားသည္ ေတာင္အာဖရိကႏွင့္ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ားအႏွံ႔တြင္ ေဆးဝါးေစ်းႏႈန္းမ်ားကို မျဖစ္မေနေလွ်ာ့ခ်ရန္ စသည့္အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အခက္အခဲမ်ား က်န္ရွိေနစဥ္တြင္ bedaquiline ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေတာင္အာဖရိက၏တိက်ျပတ္သားေသာ ေၾကညာမႈသည္ အလြန္အေရးႀကီးေသာအခ်ိန္တြင္ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ ကမာၻတစ္ဝန္းတြင္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း လူေပါင္း၅သိန္းေက်ာ္သည္ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါကူးစက္ျခင္းခံေနရသည္။ သုိ႔ရာတြင္ bedaquiline ကဲ့သို႔ေသာ တီဘီေဆးဝါးသစ္မ်ားကို လက္လွမ္းမီရရွိၿပီး အက်ဳိးေက်းဇူးခံစားရသူမ်ားမွာမူ မရွိသေလာက္နည္းပါးသည္။

အျခားေသာႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါအတြက္ ေဆးဝါးမ်ားအသုံးျပဳမႈဆိုင္ရာ ညႊန္ၾကားမႈမ်ားကိုစီရင္ေရးသားသူမ်ားသည္ ေတာင္အာဖရိက၏ လ်င္ျမန္ ေရွ႕ေရာက္ေသာသာဓကကို နမူနာယူႏိုင္သည္။ bedaquiline အပါအဝင္ ထိေရာက္ေသာ ေဆးဝါးသစ္မ်ားကို ထိုးေဆးမ်ားအစား အသုံးျပဳၿပီး  ကမာၻတစ္ဝန္းတြင္လက္လွမ္းမွီရရွိႏိုင္ေအာင္ တိုးခ်ဲ႕လုပ္ေဆာင္သင့္သည္။

ယခုႏွစ္စက္တင္ဘာလတြင္ နယူးေယာက္၌ တီဘီေရာဂါဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အဆင့္ျမင့္အစည္းအေဝးကို ႏိုင္ငံတကာမွ ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္က်င္းပရန္ ျပင္ဆင္ေနသည္ျဖစ္ရာ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမွ သမၼတ၊ ဒုသမၼတ၊ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီး ႏွင့္ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွပုဂၢိဳလ္မ်ား အပါအဝင္ရာထူးအဆင့္အားျဖင့္ အျမင့္ဆုံးျဖစ္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕မ်ားကိုေစလႊတ္၍ အျခားႏိုင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို   ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါကုသေရး အတြက္ တိက်ျပတ္သားသည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ရန္ႏွင့္ ရွင္းလင္းတိက်သည့္ ဦးတည္ခ်က္မ်ားႏွင့္ တီဘီေရာဂါကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔စြာကိုယ္တြယ္ေျဖရွင္းရန္ ဘ႑ာေရးပိုင္းဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ ကတိကဝတ္မ်ား ခ်မွတ္ရန္တို႔အတြက္ တိုက္တြန္းအၾကံေပးရန္မွာ အလြန္အမင္းအေရးႀကီး၏။

ေတာင္အာဖရိကတြင္ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါႏွင့္ ျပင္းထန္ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါအတြက္ MSF ၏ ေဆးဝါးကုသမႈမ်ား

ကိတ္ၿမိဳ႕အေနာက္ပိုင္းစီရင္စုရွိ ေကရယ္လစ္ရွား တြင္ ၂၀၀၇ခုႏွစ္ကစတင္ၿပီး ကြာဇူလူ ေနတယ္ရွိ Eshowe ႏွင့္ Mbongolwane တြင္ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ကစတင္ၿပီး ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါကုသေရး ကုထုံးကို အားေကာင္းေစရန္အတြက္ အသုံးျပဳပုံအသစ္ႏွင့္ သစ္လြင္ေသာေဆးဝါးမ်ားကို လက္လွမ္းမွီရရွိေစရန္ MSF မွကူညီေထာက္ပံ့ေပးေနသည္။ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေဝဒနာရွင္မ်ားေနထိုင္ရာ အသိုင္းအဝန္းတြင္ ေဆးဝါးစတင္ကုသမႈမ်ား၊ ေဆးဝါးရရွိေစရန္ကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ားႏွင့္ လူနာျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးမႈမ်ားကို အနီးကပ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ bedaquiline ႏွင့္ delamanid ကဲ့သို႔ေသာေဆးဝါးအသစ္မ်ားကို ေပးေဝရာတြင္ ေသးငယ္ေသာေနရာခြဲေပါင္းမ်ားစြာတြင္ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါ ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားကို အေျခခံက်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအဆင့္တြင္ ထည့္သြင္းၿပီး တစ္ပါတည္း လုပ္ေဆာင္ေပးေနသည္။